Cách đây vài ngày, một đồng nghiệp của tôi bị tai nạn giao thông (TNGT) do tông phải con bò băng ngang đường trên Quốc lộ 51, đoạn thuộc địa bàn TX.Phú Mỹ. Vụ tai nạn khiến đồng nghiệp bị thương nặng, phải đưa lên bệnh viện ở TP.Hồ Chí Minh điều trị.
Đồng nghiệp tôi không phải là nạn nhân duy nhất đụng phải gia súc thả rông. Cách nay gần 1 năm, tối 10-9-2017, anh Vũ Văn M. (trú tại TP.Vũng Tàu) đã tử vong khi xe máy do anh điều khiển lưu thông trên đường 3-2 hướng từ TP.Bà Rịa về TP.Vũng Tàu, tông phải con trâu từ lề băng ngang đường. Tìm thông tin trên mạng Internet, kết quả cho thấy, nhiều vụ TNGT tại nhiều địa phương trong cả nước có liên quan đến trâu bò thả rông. Chỉ riêng tại tỉnh Hà Tĩnh, theo một thống kê của Ban An toàn giao thông địa phương này, trong 10 tháng đầu năm 2017, toàn tỉnh có 50 vụ tai nạn và va chạm giao thông liên quan đến trâu, bò, trong đó riêng tháng 10-2017 có tới 3 vụ làm 3 người chết, 4 người bị thương. Gần đây nhất, tối 9-7, tàu SE11 đang trên hành trình Bắc - Nam thì đâm phải con trâu của người dân thả rông tại khu gian Hà Thanh - Đông Hà (Huế) khiến 1 toa hành lý bị trật bánh. Tai nạn này khiến đoàn tàu bị chậm 6 tiếng, kéo theo các đoàn tàu khác qua khu vưc này cũng bị ảnh hưởng.
Hiện nay, tốc độ đô thị hóa diễn ra nhanh nên tại một số đô thị còn xen lẫn giữa những khu dân cư, nhà máy hiện đại là những khu đất trồng lúa, rau màu, những trang trại chăn nuôi gia súc. Tại nhiều khu đất thuộc các dự án ở đô thị chưa triển khai, cỏ cây xanh tốt, là điều kiện lý tưởng cho người dân chăn thả gia súc. Do đó, chúng ta dễ dàng bắt gặp những đàn trâu, bò nghênh ngang trên đường phố, khu dân cư hay nhởn nhơ gặm cỏ, thậm chí là ăn lá, hoa cây cảnh trên vỉa hè, dải phân cách, còn chủ/người chăn thả thì chẳng thấy đâu. Tình trạng này không những làm mất mỹ quan đô thị, ô nhiễm môi trường do chất thải của gia súc mà còn gây nguy hiểm cho người và phương tiện tham gia giao thông.
Khoản 2, điều 10, Nghị định 46/2016/NĐ-CP quy định: “Phạt tiền từ 60.000 đồng đến 80.000 đồng đối với các hành vi: Điều khiển, dẫn dắt súc vật đi không đúng phần đường quy định, đi vào đường cấm, khu vực cấm, đi vào phần đường của xe cơ giới; Để súc vật đi trên đường bộ không bảo đảm an toàn cho người và phương tiện đang tham gia giao thông”. Trường hợp chủ sở hữu thả gia súc hoặc dẫn dắt súc vật đi trên đường không thực hiện đúng quy định mà không may gây tai nạn cho người tham gia giao thông dẫn đến chết người thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 98 Bộ Luật Hình sự. Đồng thời, người dẫn dắt súc vật phải chịu trách nhiệm bồi thường dân sự theo quy định của pháp luật Về trách nhiệm dân sự tại Điều 606 Bộ Luật Dân sự 2015.
Nhiều ý kiến cho rằng, chế tài xử phạt đối với hành vi chăn thả/dẫn dắt gia súc không đúng luật trên đường bộ còn quá nhẹ, không đủ sức răn đe. Trong khi đó, dù chế tài xử lý khá nặng và rõ ràng đối với chủ/người chăn thả gia súc trên đường nếu gây hậu quả nghiêm trọng, nhưng trên thực tế, phần lớn các vụ TNGT do gia súc gây ra, nạn nhân luôn là người chịu thiệt. Bởi lẽ, cơ quan chức năng rất khó truy tìm được chủ/người chăn thả gia súc, hoặc có tìm được thì cũng khó yêu cầu bồi thường thỏa đáng, vì đa phần hoàn cảnh của họ là khó khăn.
Để ngăn ngừa những vụ tai nạn đáng tiếc do gia súc thả rông, không người coi giữ gây ra, chính quyền các địa phương cần kiểm soát, nắm rõ các hộ chăn nuôi trên địa bàn; tiếp tục yêu cầu họ ký cam kết không thả rông gia súc ra đường. Về lâu dài, các cơ sở chăn nuôi này cần được di dời khỏi đô thị, đưa vào những khu quy hoạch chăn nuôi tập trung. Trường hợp người chăn thả/chủ nuôi để gia súc đi trên đường gây hậu quả nghiêm trọng cần phải xử lý hình sự để tăng cường sức răn đe. Người tham gia giao thông cũng cần nêu cao tinh thần cảnh giác, cẩn thận khi gặp gia súc thả rông, chủ động dừng lại nhường đường, quan sát kỹ, khi thấy thực sự an toàn mới tiếp tục lưu thông để bảo vệ sự an toàn tính mạng và tài sản của mình. Bởi, người xưa đã dạy: “Tránh voi chẳng xấu mặt nào”. Trong trường hợp này, lời dạy đó nên được hiểu theo đúng nghĩa đen của nó!
NGUYỄN ĐỨC