Xúc động những phiên tòa bảo vệ pháp luật cho người khuyết tật

Ghi nhận tại tòa án, những phiên tòa bảo vệ quyền lợi cho người khuyết tật đã mang đến sự xúc động về tính nhân văn dành cho người yếu thế. Nơi đây, người khuyết tật được bảo vệ, bảo đảm công lý và sự công bằng trước pháp luật.

Bảo vệ quyền lợi cho người khuyết tật

Vừa qua, tại Tòa án Nhân dân huyện Xuyên Mộc, ông Nguyễn Văn Thiệt (xã Hòa Hiệp) bị khiếm thị, được em gái dẫn vào phòng xử. Ông là nguyên đơn trong vụ án tranh chấp 8,5 sào đất với các em ruột của mình.

Ông Nguyễn Văn Thiệt (xã Hòa Hiệp, huyện Xuyên Mộc, trái) - người khiếm thị trao đổi với nhân chứng tại phiên tòa ở Tòa án Nhân dân huyện Xuyên Mộc.

Năm 1991, bà Tình, em gái ông Thiệt, đến sinh sống tại xã Hòa Hiệp, huyện Xuyên Mộc. Tại đây, bà Tình đã khai hoang đất để trồng mì, trồng bắp. Đến năm 1993, ông Thiệt đến ở cùng em gái, hai anh em cùng nhau trồng trọt. Sau đó, bố mẹ ông Thiệt cũng vào sinh sống trên mảnh đất này. Cuối năm 1995, khi bà Tình đi lấy chồng, bà đã giao lại đất cho ông Thiệt cùng bố mẹ trông coi, sử dụng. Năm 1997, Nhà nước cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho ông Kim, bà Ta (bố mẹ của ông Thiệt và bà Tình, nay đã mất).

Sự việc nảy sinh sau khi bố mẹ qua đời, các em của ông Thiệt đòi chia quyền thừa kế đất. Khi tranh chấp xảy ra, ông Thiệt cho rằng Nhà nước cần xem xét lại việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, vì công sức khai hoang, sử dụng mảnh đất này đầu tiên thuộc về ông và bà Tình.

Sau một thời gian hòa giải trong gia đình không thành, ông Thiệt buộc phải đưa đơn ra tòa. Tại phiên tòa, các em gái của ông Thiệt (bên bị đơn) cho rằng đó là đất của bố mẹ nên phải chia đều. Một số nhân chứng là hàng xóm của hai bên đã đưa ra các lời khai trái ngược nhau. Trợ giúp viên pháp lý Lê Minh Phúc, Phó Giám đốc Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh, người đại diện bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho ông Thiệt, đã đưa ra nhiều lập luận để bảo vệ nguyên đơn.

Do có nhiều tình tiết cần xem xét lại nên tòa chưa thể đưa ra bản án tại phiên xử này. Tuy nhiên, những lời khuyên của đại diện Viện Kiểm sát tại phiên tòa đã khiến nhiều người lay động: “Ông Thiệt là người khiếm thị, cả xã hội đều dành sự quan tâm cho ông. Đơn cử như tòa án đã cử cán bộ của Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh đứng ra bảo vệ quyền lợi miễn phí cho ông. Huống gì anh, chị em trong nhà lại nỡ “nồi da xáo thịt”. Chúng tôi khuyên các anh chị nên ngồi lại hòa giải với nhau và phải soi xét đến công sức của ông Thiệt đã canh giữ mảnh đất này”.

Ông Thiệt cho biết, trong quá trình khởi kiện, ông may mắn nhận được sự trợ giúp hoàn toàn miễn phí của Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh. Trung tâm đã cử Trợ giúp viên pháp lý Lê Minh Phúc tham gia tố tụng để bảo vệ cho ông. Từ việc tìm hiểu vụ việc, thu thập chứng cứ, đến việc viết đơn..., tất cả đều nhờ vào sự hỗ trợ tận tình của ông Phúc. “Được trợ giúp viên pháp lý đồng hành, tôi cảm thấy yên tâm hơn trong hành trình đi tìm công lý”, ông Thiệt bày tỏ.

Ông Thiệt là một trong số nhiều người khuyết tật được Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh hỗ trợ bảo vệ quyền lợi tại tòa. Như năm 2023, ông Lê Minh Phúc đã bảo vệ thành công cho ông P.V.Y, người bị câm, điếc (sinh sống tại thị trấn Phước Bửu, huyện Xuyên Mộc). Với sự bảo vệ thấu tình đạt lý, ông Lê Minh Phúc đã giúp ông P.V.Y giành được quyền sử dụng 2/3 diện tích đất tranh chấp với anh chị em trong phiên tòa xét xử về tranh chấp đất đai.

Kiên nhẫn, lắng nghe, thấu hiểu người yếu thế

Ông Phúc cho biết, việc trợ giúp pháp lý cho người khuyết tật khó khăn hơn rất nhiều so với các đối tượng khác. Vì hầu hết người khuyết tật như khiếm thính, khiếm thị, người bị nhiễm chất độc da cam... đều có thể chưa được học hành đến nơi đến chốn nên nhận thức pháp luật còn hạn chế. Từ đó, việc thu thập thông tin phục vụ công tác bảo vệ cho họ gặp nhiều khó khăn. Với những người bị câm, điếc, khiếm thính, ông Phúc phải nhờ thêm sự trợ giúp của người phiên dịch ngôn ngữ ký hiệu mới có thể giao tiếp được.

Ông Phúc chia sẻ thêm, nhiều người khuyết tật thường có tâm lý bất ổn. Trong các phiên hòa giải hay xét xử, hoặc khi gặp họ để trao đổi công việc, đôi khi đáp lại những câu hỏi là những “tràng” tranh luận nảy lửa nhằm giải tỏa căng thẳng. “Biết rõ tâm lý của họ nên tôi phải luôn kiên nhẫn lắng nghe, cảm thông và tìm cách an ủi, chia sẻ. Dần dần, họ mới cởi mở để cung cấp thông tin phục vụ cho việc bảo vệ pháp lý”, ông Phúc nói.

Theo Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh, thời gian qua, việc trợ giúp pháp lý cho người khuyết tật đạt nhiều kết quả tích cực, với sự quan tâm của cả hệ thống chính trị. Chính quyền các xã, phường, công an, tòa án các cấp... khi tiếp nhận vụ việc của người khuyết tật đều đã chủ động hướng dẫn họ liên hệ với Trung tâm để được trợ giúp. Qua đó, giúp những người yếu thế có thêm điểm tựa trong hành trình đi tìm công lý.

Từ đó, góp phần bảo vệ quyền con người, quyền công dân, quyền bình đẳng trong tiếp cận công lý và xét xử cho người khuyết tật. Từ đầu năm 2024 đến nay, Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh đã hỗ trợ pháp lý miễn phí cho 7 người khuyết tật trong các vụ việc.

Bài, ảnh: THI PHONG-XUÂN LINH